Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 2024-2028 devrini kapsayan Bölgesel Gelişme ve Ulusal Stratejisi, bölgelerin global ekonomik entegrasyonunun güçlendirilmesi, rekabet edebilirliklerinin artırılması, bölgeler ortası ekonomik ve toplumsal yakınsamanın ve afet sonrası ekonomik ve toplumsal toparlanmanın sağlanması hedefiyle geliştirildi.
Belgeden derlenen bilgilere nazaran, strateji doğrultusunda atılan adımların başında mekansal tipoloji global entegrasyon geldi. Dijitalleşme ve mobilite artışı üzere milletlerarası gelişmelerin ışığında ülkeler ortası ekonomik ve toplumsal etkileşim giderek artarken bu durumun beraberinde fırsatların yanı sıra riskleri de getirdiği görüldü.
Dolayısıyla birinci olarak bölgelerin global ekonomik entegrasyonunun güçlendirilmesi hedeflendi. Yapılan tahliller sonucunda Türkiye’nin milletlerarası ekonomik ve toplumsal alakalarının her geçen gün arttığı belirlenirken bu bağları artırma potansiyeli bakımından kimi vilayetler öne çıktı. Bu kapsamda, global ve potansiyel global vilayetler belirlendi.
TEK GLOBAL VİLAYET İSTANBUL
Küresel entegrasyon boyutunda yer alan az sayıdaki ilin ülkenin batı bölgelerinde yer alan en gelişmiş vilayetler olduğu görüldü. Her bakımdan ülke merkezi pozisyonundaki İstanbul, öteki tüm vilayetlerden açık orta farkla global kent olarak isimlendirildi. Global entegrasyon vilayetlerinin belirlenmesinde kullanılan kriterlerden, dış sınır yolcu trafiği, dış ticaret hacmi ile finans ve sigortacılık faaliyetlerinin yarıdan fazlası, tescil edilen patentlerin de yaklaşık yarısı tek başına global vilayet olan İstanbul’da gerçekleşti.
YABANCILAR İSTANBUL’DA
Ülke nüfusunun yüzde 18’ini barındıran İstanbul, Türkiye’de müsaadeli olarak çalışan yabancı asıllı bireylerin de yaklaşık yüzde 40’ına mesken sahipliği yapıyor.
İstanbul’un bu göstergeler açısından baskınlığının yanı sıra potansiyel global vilayetlerin de teknoloji üretimi, yabancı sermaye meblağı ve yabancı çalışan sayısı bakımından Türkiye içinde kıymetli bir yere sahip olduğu belirlendi.
KÜRESEL VİLAYET OLMASI BEKLENEN İLLER
Başkent olmanın verdiği avantaj ve güçlenen endüstrisiyle Ankara potansiyel global vilayetler listesinin başında yer alıyor.
Gelişmiş üretim yapıları ve klasik ticari merkez nitelikleriyle öne çıkan İzmir ikinci sırada yer alırken, Bursa üçüncü sırada yer alıyor.
İstanbul’a komşu olmasının tesiriyle giderek güçlenen Kocaeli listede dördüncü sırada yer aldı.
Beşinci sırada ise gelişmiş turizm dalıyla Antalya bulunuyor.
Potansiyel global vilayetler içinde Ankara, tescil edilen patent sayısı, bilgi ağır hizmet kesimlerinde çalışanlar ile finans ve sigorta faaliyetleri bakımından İstanbul’un akabinde ön plana çıkıyor.
Bursa, orta-yüksek teknolojili bölümlerde, Antalya dış çizgi yolcu sayısı ve yabancı asıllı çalışan kişi sayısında İstanbul’u takip ediyor.
Kocaeli, toplam dış ticaret ölçüsünde İstanbul’un müsaadeden gelirken orta-yüksek teknolojili kesimlerde çalışan kişi sayısı bakımından da 3’üncü sırada yer alıyor.
İzmir ise dış ticaret ölçüsü, finans ve sigorta faaliyetleri ve bilgi ağır hizmet bölümlerinde çalışan sayısı göstergelerinde Türkiye’de 3’üncü sırada bulunuyor.
(EKONOMİ SERVİSİ)